Đã rất nhiều lần tôi phải giải thích với khách về chuyện tại sao cây trồng trong chậu dễ chết hơn cây trồng ngoài đất? Câu trả lời là yếu tố quan trọng nhất là nhiệt độ của bầu đất. Rễ cây trong chậu phải chịu sự dao động nhiệt khác hẳn so với rễ cây trong đất. Mời bạn xem hình dưới.
Có thể bạn bất ngờ về số 60 độ C mùa hè? Bạn cứ thử ra sân bê tông, sờ vô cái chậu cây là biết liền, có khi mùa hè ở Việt Nam nhiệt độ chậu cây phơi ngoài trời còn hơn 60 độ C ấy chứ.
Thật ra nhiệt độ không phải vấn đề gì to tát với các nhà vườn, vì họ có nền đất mát hấp thụ nhiệt chứ không như anh em trồng trên mái nhà bê tông. Còn với dân nghèo chơi cây trên mái nhà như mình thì nắng nóng mùa hè là vấn đề nan giải :(
Trong hình là cây của nước ngoài, họ có mùa đông dưới 0 độ C. Do đó họ sợ nước trong chậu cây đóng băng sẽ làm cây chết và thường sẽ cho cây vào nhà trú đông. Còn ở mình hiếm khi có nhiệt độ âm nên không cần quan tâm (những cây của mình vẫn sống ngon lành qua mùa đông mà không cần biện pháp gì hết), vấn đề khó là làm sao giảm nhiệt mùa hè.
Biện pháp khắc phục có rất nhiều, và bạn còn có thể sáng tạo thêm tùy điều kiện của bạn nữa.
- Kê cao cây lên. Thông thường thì kệ để cây cao 90cm là đẹp. Nó không quá cao để khó tưới, không quá thấp để nắng nóng hun cái chậu và để sâu bọ giun dế trong đất dễ dàng bò lên cắn phá cây.
- Thiết kế phun sương hoặc tưới vảy vào mùa hè. Bạn có thể tìm mua 1 cái đồng hồ hẹn giờ tưới loại rẻ chỉ 150k, bơm, ống nhựa và béc phun là có thể có 1 hệ thống tưới tự động khá ok. Bạn có thể chọn cách tưới vảy bằng béc xoay để làm mát cả không gian, hoặc tưới nhỏ giọt vào từng gốc. Tưới nhỏ giọt thì chỉ có thể làm với vườn có lượng cây tương đối lớn và ổn định vị trí. Chứ vườn mình 100 cây kin kin thì mình chọn tưới vảy cho nhanh! Còn đâu thì tưới bổ sung bằng tay.
- Làm lưới che lan hoặc mái Doppler như mô tả trong bài này. Lưới che lan thì rẻ hơn nhưng mỗi khi giông gió phải chạy tháo ra tháo vô khá mệt. Mái Doppler thì chắc chắn và tốt cho cây hơn, nhưng tốn tiền!
- Dùng loại chậu nhựa hoặc gỗ thay vì chậu gốm hoặc sứ. Chậu nhựa nên màu trắng để ít hấp thụ nhiệt. Đặc biệt không dùng chậu sứ trong trồng bonsai vì nó vừa nóng vừa bí. Nhưng cũng có cái bất cập vì cây thành phẩm chẳng lẽ lại trồng chậu nhựa/gỗ.
Bàn thêm: Ở nước ngoài họ trồng cây bài bản rồi thì mới tính tới chuyện nhiệt độ. Chứ ở Việt Nam mình thấy cây chết vì 2 nguyên nhân này là nhiều hơn cả: bón nhiều phân và để cây bị úng hoặc thiếu nước. Mong bạn lưu ý.
